Kugcine ukubuyekezwa ngoJuni 13, 2024 ngu Mthandi Wezinja
Amandla Esibopho Somuntu Nesilwane: Ukuhlola Ukwelashwa Kwezilwane
Isibopho Somuntu Nesilwane Ekwelapheni Okusizwa Ngezilwane
Ukwelapha okusizwa ngezilwane kuhilela ukusetshenziswa kwezilwane eziqeqeshiwe, ngokuvamile izinja, ukunikeza ukusekelwa ngokomzwelo kanye nenduduzo kubantu abadinga usizo.
Izinzuzo Zebhondi Yomuntu Nesilwane ku-AAT
Ucwaningo luye lwabonisa ngokungaguquki ukuthi isibopho somuntu nesilwane sidlala indima ebalulekile empumelelweni ye-AAT. Ibhondi inikeza izinzuzo eziningi, okuhlanganisa:
- Impilo Yengqondo Ethuthukisiwe: Isibopho somuntu nesilwane siye saxhunyaniswa nemiphumela yezempilo yengqondo ethuthukisiwe, okuhlanganisa ukuncishiswa kwengcindezi, ukukhathazeka, nokudangala. Lokhu kufezwa ngokusekela ngokomzwelo nobungane obunikezwa isilwane.
- Izindlela Zokubhekana Nezithuthukisiwe: Isibopho phakathi kwabantu nezilwane singasiza abantu ukuba bakhe izindlela ezisebenzayo zokubhekana nesimo, njengenjwayelo nesakhiwo, ezibalulekile ekululameni kwezempilo yengqondo.
- Ukwesekwa Komphakathi Kwandisiwe: Isibopho somuntu nesilwane singanikeza nokusekelwa komphakathi, okubalulekile empilweni yengqondo. Lokhu kusekelwa kungavela esilwaneni ngokwaso, kanye nasekuxhumaneni nokuxhumana okwakhiwa nabanye ngesilwane.
Nazi ezinye izinzuzo zokwelashwa kwezilwane:
- Ukuncipha kwengcindezi nokukhathazeka: Ucwaningo luye lwabonisa ukuthi ukuxhumana nezilwane kungasiza ekwehliseni umfutho wegazi, izinga lokushaya kwenhliziyo, namazinga e-cortisol (ihomoni yokucindezeleka). Izilwane nazo zinganikeza umuzwa wokunethezeka nobungane, okungaba usizo kubantu abazizwa benesizungu noma bebodwa.
- Isimo sengqondo esithuthukisiwe: Ukusebenzelana nezilwane kungakhuphula ukukhululwa kwama-endorphin, anemiphumela ephakamisa imizwa. Izilwane zingasiza futhi ekuphazamiseni abantu emicabangweni nasemizweni emibi.
- Ukuxhumana okukhulisiwe komphakathi: Izilwane zingaba yindlela enhle yokusiza abantu baxhumane nabanye. Izilwane ezelaphayo zingasetshenziswa ukukhuthaza ingxoxo nokuxhumana nabantu, okungaba yinzuzo kubantu abane-autism spectrum disorder (ASD) noma ezinye izinselele zomphakathi.
- Ukugqugquzela okuthuthukisiwe: Izilwane zinganikeza umuzwa wenhloso kanye nogqozi, ikakhulukazi kubantu abanenkinga yokucindezeleka noma ezinye izimo zempilo yengqondo. Ukunakekela isilwane kunganikeza abantu umuzwa wemfanelo nokufeza okuthile.
- Ukwelashwa ngokomzimba okuthuthukisiwe: Izilwane zingasetshenziswa ukugqugquzela abantu ukuthi babambe iqhaza ekuzilolongeni kokwelashwa ngokomzimba. Isibonelo, umelaphi angase asebenzise inja ukusiza umuntu ukuzijwayeza ukuhamba noma ukufinyelela.
Ukwelashwa kwezilwane kungasetshenziswa ezilungiselelweni ezihlukahlukene, okuhlanganisa izibhedlela, amakhaya asebekhulile, izikole, nezikhungo zezempilo yengqondo. Kubalulekile ukuqaphela ukuthi ukwelapha ngezilwane akuyona indawo yokwelashwa kwendabuko, kodwa kungaba ukwelashwa okuhambisanayo okubalulekile.
Nazi ezinye zezinhlobo ezahlukene zezilwane ezingasetshenziswa ekwelapheni izilwane:
- Izinja: Izinja wuhlobo olujwayeleke kakhulu lwezilwane ezisetshenziswa ekwelapheni izilwane. Zivame ukusetshenziselwa ukusiza abantu abanokukhathazeka, ukudangala, i-PTSD, kanye ne-autism spectrum disorder.
- Amakati: Amakati angasiza futhi kubantu abanokukhathazeka nokucindezeleka. Banganikeza umuzwa wokuzola nobungane.
- Amahhashi: Ukwelashwa nge-equine, noma ukwelapha ngamahhashi, kungaba usizo kubantu abakhubazekile ngokomzimba, kanye nakubantu abanezimo zempilo yengqondo njenge-PTSD nokucindezeleka.
- Ezinye izilwane: Ezinye izilwane, njengonogwaja, izingulube, nezinyoni, zingasetshenziswa ekwelapheni izilwane. Uhlobo lwesilwane esisetshenziswayo luzoncika ezidingweni zomuntu kanye nalokho akuthandayo.
Uma unentshisekelo yokufunda kabanzi mayelana nokwelashwa kwezilwane, ungakhuluma nodokotela wakho noma umelaphi. Kukhona nezinhlangano eziningi ezihlinzeka ngezinsizakalo zokwelashwa kwezilwane.
Isiphetho
Okubhekwayo
- Rodrigo-Claverol, M., Manuel-Canals, M., Lobato-Rincón, LL, Rodriguez-Criado, N., Roman-Casenave, M., Musull-Dulcet, E., Rodrigo-Claverol, E., Pifarré, J., & Miró-Bernaus, Y. (2023). Ibhondi Yomuntu Nesilwane Ekhiqizwe Ekwelashweni Kafushane Okusizwa Kwezilwane Entsheni Ebancane Enenkinga Yempilo Yengqondo. Izilwane, 13(3), 358. doi: 10.3390/ani13030358
- Oosthuizen, K., Haase, B., Ravulo, J., Lomax, S., & Ma, G. (nd). Iqhaza Lezibopho Zomuntu Nezilwane Kubantu Abahlangabezana Nezimo Ezibucayi. Kubuyiswe kusuka https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10000229/
Imibuzo Evame Ukubuzwa
Iyini isibopho somuntu nesilwane?
Isibopho somuntu nesilwane sisho ukuxhumana okungokomzwelo nokunamathela okwakhiwa phakathi kwabantu nezilwane. Lesi sibopho singanikeza ukusekela ngokomzwelo, ubungane, nomuzwa wenjongo.
Isibopho somuntu nesilwane sinikela kanjani ekwelapheni okusizwa izilwane?
Isibopho somuntu nesilwane siyingxenye eyisisekelo yokwelapha okusizwa yizilwane. Ivumela abantu ukuthi bakhe ukuxhumana okuqinile ngokomzwelo nabangane babo abayizilwane, okungaba nomthelela omkhulu emiphumeleni yezempilo yengqondo.
Yiziphi ezinye izinzuzo zesibopho somuntu nesilwane ekwelapheni okusizwa yizilwane?
Isibopho somuntu nesilwane ekwelapheni okusizwa yizilwane siye saxhunyaniswa nemiphumela yezempilo yengqondo ethuthukisiwe, izindlela zokubhekana nezimo ezithuthukisiwe, kanye nokwesekwa komphakathi okwandisiwe.